Ceviz Orta Asya sıradağlarının doğal bitki örtüsüdür.Ceviz buradan Sincan’a ( Doğu Türkistan),Kazakistan’ın bir kısmına,Özbekistan’a,Kırgızistan’ın Güneyine ,Nepal Dağlarına, Tibet’e,Hindistan’ın Kuzeyine ve Pakistan üzerinden Afganistana, Tacikistan’a, Türkmenistan’a,İran’a, Irak’a,Azerbeycan’ın birkısmına,Ermenistan’a, Gürcistan’a,Türkiye’nin Doğusuna geçmiş ve zamanla Türkiye’nin tamamına yayılmıştır.

Ceviz ,Bulgaristan,eski Yugoslavya, Romanya ve Yunanistan’ın da doğal bitki örtüsü içinde yer alır. Yunanistan’dan Romanyaya geçen ceviz, orada Jovis Glanas ( Jüpiter’in Meyvesi) olarak isimlendirilmiştir. Günümüzde cevizin bilimsel adı olarak kullanılan Juglans kelimesi ,Jovis Glans ‘dan türetilmiştir. İtalya’dan Fransa’ya ve İspanya’ya götürülen ceviz, oradan Portekiz’e ve Almanya’nın güneyine geçmiştir. 16.Yüzyılın ortalarında İngiltereye götürülen ceviz,17.Yüzyılın sonlarında ABD’ye ulaşmıştır.

İlk göçmenler ,Amerika’nın siyah cevizden ayırt etmek amacıyla cevizi İngiliz ceviz( English Walnut) olarak isimlendirmişlerdir.Sonraları meyvecilerin çoğunluğu İran ceviz(Persian Walnut) ismini tercih etmiş olup,günümüz batılı yazarları genellikle bu ismi kullanmaktadır.İsmi İngiliz cevizi veya İran cevizi olarak söylense de ülkemizin öz meyvesi olan ceviz( Anadolu cevizi) /Juglans regia/royal walnut/kral ceviz), dnyanın bir çok yerinde ekonomik olarak yetiştirilmekte ve sert kabuklu meyveler arasında çok saygın bir yere sahip bulunmaktadır.

CEVİZ ÜLKEMİZDE NE ZAMANDAN BERİ BİLİNMEKTEDİR;

Cevizin ülkemizdeki geçmişi binlerce yıla dayanır.Ülkemiz coğrafyası cevizin doğal yayılma alanı içinde kalmakta,bu nedenle Anadolu bilimsel kaynaklarda cevizin gen merkezlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Ceviz ağaçları hem yabani(çöğür), hem de kültür bitkisi( aşılı) olarak ülkemizin bir çok yerinde deniz kıyısından 2000 metreye kadar ( Bahçesaray/Müküs/Van) ekonomik olarakyetiştirilir. Kafkasya’dan Japonya’ya kadar bölgede 3000metreye kadar olan yükseltide de yetişebilmektedir.

Diğer ceviz türleri ve melez/hibrit cevizler bilindiği kadar ülkemizde yaygın bir şekilde yoktur.Oysa gerek siyah cevizler,gerekse melez cevizler batı Avrupa ülkelerinde birkaç yüzyıldır yetiştirilmekte ve genellikle anaç olarak kullanılmaktadır.

CEVİZ YETİŞRİCİLİĞİ KARLI MIDIR;

Meyve türlerinden herhangi birisiyle yapılacak bir yetiştiricilikde karlılıkdan bahsedebilmek için öncelikle onun ekonomik ömrüne bakmak gerekir. Mesela bodur elma yetiştirciliği,eğer pazar şartları uygunsa ,kısa vadede çok karlı bir yetiştircilikdir.Kuruluşun hemen ikinci yılında masrafların önemli bir bölümünü karşılamaya başlar; üçüncü-dördüncü yılda bahçe kara geçer. Sonraki 10-12 yılda çok bol mahsul verir (6-10 ton/da) ve yetiştiricisine çok para kazandırır.

Daha sonraki yıllarda mı? Daha sonraki yıllarda bahçeyi bir başka meyve türüyle yenilemek gerekir; çünkü bodur elma bahçesinin ekonomik ömrü bitmiştir. Piyasa değeri olan diğer meyve türleriyle yapacağınız bodur meyve yetiştiriciliğinde ekonomik ömrü biraz uzun olsa da , pek fazla değişen bir şey olmaz ve bütün bodur meyve bahçeleri kuruluşundan itibaren 20-25 yılda devreden çıkarlar.

Klasik anaçlarla bahçe kurulduğunda ise ,ömür biraz uzasa da , bu kez bodur meyve yetiştirciliğinde gözlenen hızlı kar dönüşümü gerçekleşmez.Daha doğrusu klasik anaçlarla kurulan meyve bahçelerinde kar dönüşümü ceviz bahçelerinden pek de farklı olmaz. Fakat klasik anaçlarla kurulan meyve bahçelerinin hepsinde ekonomik ömür ve en fazla 40-45 yılda sona erdiği halde ( eğer iyi kurulmuşsa sadece Antepfıstığında ve zeytinde bu süre 100 yılı veya biraz daha fazla olabilir) , iyi kurulmuş bir ceviz bahçesinde ekonomik ömür için kolaylıkla 300 -500 yıldan bahsedebiliriz.Nitekim ülkemizin değişik yörelerinde yaptığımız gezilerde 300-500 yıllık ceviz ağaçlarının hala bol miktarda meyve verdiğini görmekteyiz.

Nitekim yeni çeşitlerin aşılı fidanlarıyla kurulan ceviz bahçelerinde 3-5 yıl içinde yapılan masrafları karşılayacak kadar gelir elde edilebilir. Ülkemizde yeteri kadar aşılı ceviz fidanı üretildiği için , makul fiyata istenilen ceviz çeşidinin fidanını bulmak ise mümkündür. Ceviz fidanları güçlü kök sistemlerine sahip oldukları için ,herhangi bir telli sisteme gerek kalmadan tek başlarına gelişebilirler.Bu da ceviz bahçesinin kuruluşunu kolaylaştıran ve kuruluş masraflarını azaltan bir faktör olarak karşımıza çıkar. Anlaşılacağı gibi ceviz bahçesi kurmak diğer meyve türleri ile bahçe kurmak kadar kolay hale gelmiş ve kuruluş masrafları oldukça azalmıştır.